تأثیر شدت نور بر رویدادهای زندگی Trissolcus grandis (Hym.: Platygastridae) انگل‌واره‌ی تخم سن گندم
کد مقاله : 1146-BIO
نویسندگان:
ندا تیموری *1، شهزاد ایرانی پور2، پریسا بنامولایی3، شهریار عسگری4
1آذربایجان شرقی- تبریز ولیعصر جنوبی خیابان آذری 14 متری اول برج مینای 3 ط ششم شرقی
2دانشگاه تبریز-دانشکده کشاورزی-گروه گیاهپزشکی
3استاد دانشگاه تبریز
4مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی ورامین
چکیده مقاله:
سن معمولی گندم Eurygaster integriceps Puton (Hem.: Scutelleridae)مهم‌ترین حشره‌ی زیان آور غلات در ایران می‌باشد. زنبور Trissolcus grandis (Thomson) (Hymenoptera: Platygastridae) شایع‌ترین گونه‌ی انگل‌واره‌ی تخم سن گندم می‌باشد. عوامل محیطی موثر بر زیست حشرات، به دو گروه عوامل زنده و غیرزنده تقسیم می‌شوند. در بین عوامل غیرزنده، نور یکی از عوامل مهم و تعیین کننده‌ است که شدت نور و دوره‌ی نوری می‌توانند فراسنجه‌های زیستی حشرات را تحت تاثیر قرار دهند. در این بررسی اثر شدت نور (لوکس‌های مختلف) بر تاریخچه‌ی زیستی این انگل واره در شدت‌های نوری 5331، 5/1412 و 706 لوکس، در دمای 1±26 درجه‌ی سلسیوس، نم نسبی 10±50% و دوره‌ی نوری 16:8 ساعت (تاریکی: روشنایی) بررسی شد. تفاوت‌های معنی‌دار در تمام فراسنجه‌های زیستی به‌جز نرخ تولیدمثل خالص (R0) مشاهده شد. نرخ ذاتی افزایش جمعیت در سه تیمار لوکس بالا، متوسط و پایین به‌ترتیب 002/0± 354/0، 001/0±367/0 و 002/0±362/0 بر روز برآورد شد. نرخ خالص تولیدمثل و زمان یک نسل در تیمارهای مذکور به‌ترتیب 13/3± 73/133، 11/3±1/141 و 97/2±83/130ماده بر نسل و 067/0± 80/13، 065/0±45/13 و 089/0±43/13 روز بود. زادآوری کل نیز بین تیمارها تفاوت معنی‌دار نشان داد. در مجموع شدت نور اثرات معنی دار محدودی روی فراسنجه های زیستی T. grandis نشان داد. به‌نظر می‌رسد این حشره انعطاف پذیری کافی برای بقا، نشوونما و تولیدمثل در محیط‌های کم نور و پرنور را داشته باشد.
کلیدواژه ها:
عوامل غیر زنده، Eurygaster integriceps، جدول زندگی، دشمن طبیعی، انگل واره
وضعیت : مقاله پذیرفته شده است